De activisten, veel afkomstig uit Haarlem, Amsterdam en Utrecht, maar ook sommigen uit Tilburg en Leeuwarden, hadden hun actie keurig van tevoren aangekondigd op hun website. Politiewagens cirkelen al vroeg rond de terminal, agenten spreken mensen vriendelijk toe en houden de boel voortdurend in de gaten.

Treinen vertragen

Al rond acht uur ’s ochtends arriveert een eerste clubje van vijf activisten op station Amsterdam Sloterdijk. De opzet van de actie is eenvoudig, en had doeltreffend moeten zijn. Anti-steenkoolactivist ’Peter’, in het dagelijks leven docent Nederlands als tweede taal: ,,We blokkeren het spoor als de trein zich in beweging wil zetten. Maar niet allemaal tegelijk. Als een van ons van het spoor wordt gehaald door de politie, gaat een paar meter verderop de volgende zitten. En zo hopen we de treinen te vertragen.”

(Tekst gaat door onder de foto)

Tijdslot

Die vertraging zou misschien maar een halfuurtje per kolentrein duren, maar dat is genoeg, aldus Peter: ,,Prorail heeft deze treinen ’slots’ gegeven om tussen de passagierstreinen over het spoor naar Duitsland en Oost-Europa te rijden. Als ze zo’n tijdslot missen, moeten ze veel langer wachten tot ze weer het spoor op mogen.” En dan heb je het misschien wel over een hele dag vertraging. ,,Dat doet de bedrijven die deze achterhaalde fossiele brandstof gebruiken, wel pijn.”

(Tekst gaat door onder de foto)

Vreedzaam

De actie is bedoeld tegen het gebruik van steenkool als fossiele brandstof voor vooral energiecentrales en industrie. Kappen met Kolen hanteert dezelfde methode - vreedzame blokkades - als bijvoorbeeld Extinction Rebellion, om de kolentreinen tegen te houden. Door dit te doen, protesteren de actievoerders tegen de uitstoot van CO2 die door de verbranding van steenkool ontstaat. Het broeikasgas dat de ijskappen laat smelten, de zeespiegel doet stijgen en uiteindelijk een onleefbare situatie op aarde achterlaat.

(Tekst gaat door onder de foto)

Mensen met banen

Peter, de NT2-docent, wordt deze ochtend vergezeld door Josée, een gepensioneerde verpleegkundige. Naast haar staat Mieke, een ecoloog, die bij diverse onderzoeksinstituten heeft gewerkt, en natuurkundestudent Jonathan (17). Theaterstudent Robbe (23) - ooit toproeier voor zijn studentenvereniging, ’maar nu bezig met dingen die ik echt belangrijk vind’ - staat eveneens klaar om treinen te gaan blokkeren. ,,We zijn allemaal gewone mensen met banen”, vat actieleider Peter samen.

Maar van een blokkade zal uiteindelijk niets terechtkomen. De activisten begrijpen er weinig van. Peter, die al vijftien blokkade-acties heeft gedaan, merkt voor het eerst dat de drukke terminal helemaal stil ligt.

(Tekst gaat door onder de foto)

Potdicht

,,Normaal is het hier harststikke druk en rijden de treinen af en aan”, weet ook ’veteraan’ Josée. Maar de verkenners van de actiegroep zien alleen lege kolentreinen buiten de terminal een beetje heen en weer rijden. Het hek van de terminal blijft potdicht, terwijl politiewagens en heel vriendelijke agenten de activisten en de journalisten voortdurend in de gaten houden. Een van de politiewagens volgt zelfs de auto van de journalist van deze krant helemaal tot het hek van het kantoor van Mediahuis in Amsterdam, waar hij alleen maar even naar de wc gaat.

’Alle treinen tegengehouden’

Aan het eind van de middag houden sommige activisten het voor gezien. ,,Als die trein nu nog komt, duurt het nog twee uur voordat de trein met steenkool is gevuld”, legt Peter uit. Sommigen haken af. De actie had voorbij moeten zijn met activisten die door agenten zouden worden opgepakt terwijl ze op de rails zaten; nu druipen ze onverrichterzake af. ,,Maar eigenlijk is dit ook wel goed”, zegt de boomlange activist Gijs (23). ,,Want nog nooit is er een hele dag geen kolentrein vertrokken hier, en nu wel. Eigenlijk hebben we dus alle treinen tegengehouden vandaag.”

(Tekst gaat door onder de foto)

Peter sluit zich hierbij aan. ,,Je kunt rustig zeggen dat wij de normale bedrijfsprocessen bij deze terminal hebben weten te verstoren.”

De Hes Terminal is telefonisch door deze krant benaderd, maar bleek niet bereikbaar voor commentaar.

Andere kolenterminal

Maar onverrichterzake afdruipen: dan ken je Kappen met Kolen nog niet. De activisten blijven een half etmaal in touw. Laat in de middag krijgen de activisten de tip dat elders in het havengebied, bij de Rietlanden Terminal voor steenkool, een kolentrein gereed staat om te vertrekken. Direct reizen vijftien actievoerders naar deze terminal om er op de rails te gaan zitten. Hier wordt wel anderhalf uur lang succesvol een spoor geblokkeerd. Er zijn evenveel agenten als actievoerders. Arrestaties zijn verricht, de laatste arrestant komt om 21.00 uur vrij.

Kappen met Kolen vindt het een geslaagde actiedag. ,,Kolen zijn de meest vervuilende fossiele brandstof. Nederland is al meer dan 2 graden opgewarmd, we moeten nú stoppen met het verergeren van de klimaatcrisis’, zei een woordvoerder.