Met 6.000 opnieuw gemetselde stenen is de Damsluis in Edam weer veilig; herstel duurde lang en kostte 450.000 euro
Het gewelf van de Damsluis in Edam in maart 2021.© Archieffoto Wim Egas
De herstelwerkzaamheden aan de Damsluis in Edam zijn afgerond. Vanwege instortingsgevaar is een deel van de sluis lange tijd afgesloten geweest voor publiek en werd de boogconstructie aan de onderkant gestut. Het repareren van de constructie heeft veel langer geduurd dan gepland, maar is nu klaar. Eigenaar Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft de afzettingshekken bovenop de sluis weggehaald en verwijdert binnenkort ook de steigers eronder.
Ruim twee jaar geleden werd begonnen met groot onderhoud aan de monumentale sluis in de Edamse binnenstad. Voor die klus huurde HHNK aannemer Pronk uit Warmenhuizen in, die gespecialiseerd is in onderhoud aan monumenten. Het werk verliep voorspoedig, maar na een paar maanden werd geconstateerd dat het gewelf van de sluis, de gebogen constructie die de overspanning over het water vormt, beschadigd was en dat groot onderhoud alleen niet voldoende was. In afwachting van nader onderzoek bleef de sluis voor het grootste deel afgezet met hekken vanwege het risico op instorting bij zware belasting door mensenmenigtes bovenop de sluis. Aan de onderkant werd de sluis gestut.
(Tekst gaat door onder de foto)
Restauratiewerk aan het metselwerk van de Damsluis in maart 2021.© Archieffoto Wim Egas
Het onderzoek wees uit dat door een regelmatige vorst-dooi-belasting door de eeuwen heen op zes verschillende plekken in het gewelf scheuren waren veroorzaakt en ruimte was ontstaan tussen de gemetselde stenen. „Al met al zijn er meer dan 6.000 stenen uitgehaald en opnieuw gemetseld”, zegt woordvoerster Marsja Ros van HHNK. Het herstelwerk is net als het onderhoud uitgevoerd door aannemer Pronk. Woordvoerster Ros: „De metselaars hebben met enorm veel geduld en aandacht hun werk uitgevoerd. Alles bij elkaar hebben de werkzaamheden zo’n 450.000 euro gekost. Maar de sluis kan nu weer heel lang mee.”
Ros erkent dat het herstel erg lang geduurd heeft, maar er zijn volgens haar maar weinig mensen die daarover geklaagd hebben: „Het is ons opgevallen dat de inwoners van Edam zeer betrokken zijn geweest bij de werkzaamheden aan de markante sluis. Deze week vindt de laatste inspectie plaats, waarna de steigers verdwijnen. De gemeente zal dan waarschijnlijk nog een hardstenen paal terugplaatsen bij de sluis. Die ontbreekt nu nog.”
Rijksmonument
De Damsluis is een rijksmonument. Met de bouw ervan werd begonnen in 1795. De sluis heeft inmiddels geen waterkerende functie meer. De Edamse Zeesluis zorgt er tegenwoordig voor dat het waterpeil in de kaasstad op niveau blijft.