Vandaag, 3 december, is het precies 450 jaar geleden dat het Beleg van Haarlem begon. Het is de dag dat Haarlem van stadhouder Bossu en Don Frederik, zoon van de hertog van Alva, het officiële verzoek tot overgave ontvangt. Wat de gevolgen zijn als daar geen gehoor aan wordt geven, is duidelijk. Spaanse troepen hebben zojuist heel de mannelijke bevolking van Naarden uitgemoord en verzamelen zich nu rond de Spaarnestad.

Haarlem gaf zich niet over. Precies een week later beginnen de eerste beschietingen in een gevecht met een in de stad gelegerd garnizoen. Op 18 december volgt de eerste bestorming van de Kruispoort. Maar Haarlem houdt stand.

(Tekst gaat door onder de foto)

Wat er in de dagen, weken, maanden en ijselijk koude winter gebeurt binnen de poorten van de stad, is te lezen in het dagboek van Willem Janz. Verwer dat bewaard bleef: ’Bij juffrouw Maria van Schoten werden beide benen afgeschoten...’ Verwer telde de kanonskogels die in de stad neerkwamen: 10.402, vijftig per dag.

Haarlem houdt veel langer stand dan de Spanjaarden voor mogelijk hielden. Zeven maanden duurt het, tot de stad zich uiteindelijk, op 13 juli 1573, gewonnen moet geven. Wigbolt Ripperda wordt onthoofd, anderen worden ruggelings aan elkaar gebonden het Spaarne ingegooid om te verzuipen. Geen victorie, geen ontzet, geen feest.

Maar… het onverwacht lange verzet heeft Alkmaar de tijd gegeven de verdediging te versterken en het Spaanse moraal geknakt. Alkmaar is terecht trots dat daar de victorie begon. In Haarlem werd ze ingeluid. Ik sta onder de enig overgebleven stadspoort en luister.