Rob van Berlo uit Leiden was 24 toen hij in dienst ging in 1993. Hij had eerst zijn studie afgerond en zag tegen de komende periode op, na vijf jaar op zichzelf te hebben gewoond op een studentenkamer. In Ede kreeg hij een klus met eigen verantwoordelijkheid, met wat oudere dienstplichtigen de kazernebar runnen.

(tekst gaat door onder foto)

„’s Ochtends ontbijt-, ’s middags lunch- en ’s avonds bardiensten draaien. Basishorecataken: kas opmaken, voorraden beheren en ophalen, klanten helpen en schoonmaken. Het uniform hoefden we daar niet bij aan te trekken. Hoera! De dienstplicht op zich heeft me achteraf gezien het inzicht gebracht dat ik in een maatschappelijke bubbel leefde. Hoewel ik geboren ben in een arbeidersgezin doorliep ik het gymnasium en de universiteit. In het leger kwam ik eigenlijk voor het eerst echt in aanraking met een echte doorsnee van de bevolking. Waardoor ik besefte dat mijn stukje leefwereld niet standaard is. Niet de maatstaf. Dat ik een geluksvogel ben omdat ik geen drugsverslaving heb, mijn driften kan beheersen, niet binnen een week mijn hele maandsalaris opmaak aan genotsmiddelen en porno om vervolgens bij iedereen om geld te gaan bietsen. Ik zag veel jongens bij wie je meteen weet: jouw leven wordt een heel lange uitdaging. ’’

,,Ik heb er geen vrienden voor het leven aan overgehouden. De militaire dienstplicht leek in niets op een vormende periode waarin je steunt op kameraadschap. Het was een moetje. Ik was een passant, gestrand op een station waar ik niet wilde zijn. Ik kon niet wachten om te vertrekken. Terug naar het echte leven. Hoewel... Welke bubbel is nou echt echt?”

(tekst gaat door onder foto)

Ook Cock van Stralen uit Schagen, in dienst vanaf eind 1970, noemt dat hij zijn dienstmakkers uit Helmond, Soest, Winterswijk, Noordwijk en Den Helder zonder de diensttijd nooit zou hebben ontmoet. „We moesten wel aan elkaar wennen, wat na verloop van tijd prima lukte. Bij weerzien op de kazerne begroetten we we elkaar als vrienden.”

Gerard Jansen uit Heiloo had in 1977 na een lastige tijd als kannonier de tijd van zijn leven als kok. „Maar het meeste heb ik geleerd van het omgaan met al die jongens die overal vandaan kwamen en zo ook hun eigen dingen, meningen en gewoontes hadden. Je kreeg uiteindelijk respect en begrip voor een ander en accepteerde dat ook.”

Kleurenblind

Sergeant Dick Wools, lichting 74-6, is in dienst kleurenblind geworden, in die zin dat hij alleen nog naar gedrag kijkt en niet naar uiterlijk. „In Amsterdam waren nogal wat vogels van divers pluimage die met elkaar moesten werken op gelijk niveau. Een meester in de rechten, een onderwijzer, een schapenboer uit Spaarndam, een timmerman uit Krommenie, stratenmaker uit Uithoorn, een vrachtwagenchauffeur van Heineken, een circusartiest, een automonteur zo uit de Surinaamse jungle, een telecommonteur, een heroïnehandelaar, een huisschilder uit Haarlem. Veel Surinaamse jongens die met het oog op de komende onafhankelijkheid vast naar Nederland gekomen waren. Dat bij elkaar zetten is genieten, want humor is overal, vooral met Surinaamse jongens!”

Een tik van Suriname liep ook Tom Stoop uit Heerhugowaard op. „In 1968 liep ik in Vught, waar ik me moest melden, het verkeerde gebouw binnen. Daar zat de Suriname Compagnie. Ik sprak een officier aan nadat ik in de hal wat informatie had gelezen en zes weken later gingen we aan boord van de M.S. Oranje Nassau. Het avontuur trok. We hebben in Suriname meer van het land gezien dan de meeste inwoners zelf. Ontmoetingen met de bos-Creolen waren heel bijzonder.”

Lees ook: Diensttijd ook na kwart eeuw letterlijk ’onvergetelijk’. Wat betekende dat eigenlijk, militaire dienstplicht? | Einde oefening

Lees ook: Gewild aandenken aan militaire dienst: het rijbewijs | Einde oefening

Lees ook: Ruud Kersten wilde getuigen in voordeel van verdachte van dubbele moord, ’mijn heldhaftigste daad tijdens diensttijd’ | Einde oefening

Lees ook: Jargon en afko’s: de hospik zorgde dat de bospik een hotno kreeg | Einde oefening

Lees ook: Dienstkeuring: Poedelnaakt naast elkaar, blazen op je pols en indien nodig een tik met een lineaaltje | Einde oefening

Lees ook: Uzi spuwde kogelregen over de Croeselaan | Einde oefening

Lees ook: Walter Haentjes onderging ’wat een wapen met je doet’ toen hij bij wijze van afsluiting van dienst een hele vaandrigsklas mocht ’uitmoorden’ | Einde oefening

Lees ook: De postbode te paard bleek een Franse generaal | Einde oefening

Lees ook: De grap die Wout Booij en zijn groep met de adjudant uit wilden halen, pakte anders uit dan verwacht | Einde oefening

Lees ook: ’Tegenwoordig boeken jongeren survivaltochten, wij kregen dat allemaal van de staat’ | Einde oefening

Lees ook: De vriendin van Chris IJzelenberg maakte het terecht uit toen hij zich door militaire dienst vrijer ging gedragen. Na veertig jaar nog altijd spijt | Einde oefening

Lees ook: In dienst ontdekten jongens dat ze eigenlijk in een bubbel hadden geleefd | Einde oefening

Lees ook: ’Wij waren de eerste dragqueens in het leger, in 1987 al’ | Einde oefening

Lees ook: Opinie: Kan er niet eindelijk eens een bedankje af voor al die dienstplichtigen? | Einde oefening

Lees ook: Mijn levensverwachting in oorlogstijd was vijf minuten | Einde oefening (slot)