Lees hier alle verhalen over 75 jaar bevrijding

Eerst het verhaal van de noodlanding, opgetekend uit de mond van de piloot Robins en de boordschutter Taylor.

In de vroege morgen van 28 mei 1943 om 01.59 uur, maakte de Fema Dora, een viermotorige Lancaster van de Britse luchtmacht de RAF, een geslaagde noodlanding op de Lakerpolder. De bommenwerper was zwaarbeschadigd teruggekomen van een vlucht op de Duitse stad Essen.

Door het Duits afweergeschut waren twee van de vier motoren kapot geschoten en ook het toestel zwaarbeschadigd geraakt. Met de twee nog werkende motoren probeerde de bemanning naar Engeland terug te vliegen, maar boven Amsterdam werd ook de derde motor stuk geschoten.

(De bombardementsvlucht van 28 mei 1943 op Essen zorgde voor meer slachtoffers: neergestorte bommenwerper in Bleskensgraaf, neergestorte bommenwerper in Ooterlo, neergestorte bommenwerper bij Hippolytushoef)

Aan boord van de Fema Dora waren zeven bemanningsleden, allen twintigers, onder wie captain Robins en boordschutter Taylor. Op één motor konden zij Engeland niet meer halen en dus besliste Robins om een noodlanding op het water te maken. Hij wist dat ten zuiden van Amsterdam meren waren waar hij dat kon proberen.

Klompen

Twee maanden eerder in 1943 had hij een geslaagde noodlanding gemaakt op de Noordzee. De gehele bemanning werd toen zonder een schrammetje na een paar uur opgevist door de Air Sea Rescue.

Die voer met een Hollandse logger, de IJM 112 in dienst bij de Koninklijke Marine met de naam HMS Rotterdam. De logger stond onder commando van luitenant-ter-zee G. Gallandat Huet. Een van de loggermatrozen ruilde bij die gelegenheid zijn klompen tegen de vliegenierslaarzen van een van de geredde vliegeniers.

Het toestel kwam nu vanuit het noorden aan boven Sassenheim en zakte lager en lager. Toen Robins zijn landingslichten aandeed, zag hij dat hij recht op een kerktoren vloog, vermoedelijk die van de katholieke Pancratiuskerk.

Hij wist nog juist op tijd zijn vleugel op te tillen en zo de toren te ontwijken en bespaarde hij Sassenheim een vliegtuigramp. Veel Sassumers moeten die nacht het toestel met veel geraas over hebben horen komen.

Hierna liet hij het toestel verder zakken en ze kwamen neer, eerst op het water (vermoedelijk dat van de Spriet of de Warckerlee). Omdat de bommenluiken openstonden, kregen ze een grote golf water binnen. Toen ze uiteindelijk stillagen, dachten zij dus dat ze op het water dreven. Snel pompten zij hun dinghy op en gooiden die uit het vliegtuig.

Maar in plaats van watergespetter hoorden ze een zachte plof. De dinghy was in het gras terechtgekomen. Ze lagen op de Lakerpolder. Kennelijk waren ze vanaf het water het eiland opgeschoven en kwam het vliegtuig tot stilstand bij het Stoombotengat, met de neus naar het Zweiland.

Een geluk voor hen was dat de Lakerpolder erg drassig was. In die tijd werd de polder ’s winters onder water gezet om de dijkjes te beschermen tegen kruiend ijs en was de polder vanwege het voorjaar kennelijk net drooggemalen.

Captain Robins heeft dus die nacht het grote en vleugellamme toestel nagenoeg heel aan de grond weten te zetten op de Lakerpolder. Een staaltje van grote vliegkunst. De gehele bemanning kwam er weer zonder een schrammetje vanaf.

In brand steken

Om te voorkomen dat het vliegtuig met mogelijke geheime apparatuur in Duitse handen viel is nog geprobeerd het vliegtuig in de brand te steken, maar dat is niet gelukt. De bemanning besloot zich te splitsen in twee groepen. Tijdens het vluchten kregen ze al snel door dat ze op een eiland zaten. Ze kwamen elkaar al gauw weer tegen.

Spoedig kwam er hulp aan. In de duisternis kwam een man aanroeien, die vier man aan boord nam. De vriendelijke man roeide ze over naar een woonark (vermoedelijk aan de Leede) en daar troffen ze enkele mooie jonge dames en kregen ze zelfs cognac aangeboden (en dat in die tijd). Zij mochten zich daar schuilhouden.

De man beloofde de ondergrondse te halen. Hij kwam echter terug met Duitse soldaten die hen prompt gevangennamen. Verraad dus.

De andere drie, onder hen bevonden zich Robins en Taylor die in 2003 ons land bezochten, werden op hun beurt opgehaald door een man in een roeiboot. Zij werden de andere richting op vervoerd, naar de Kogjespolder. Hun roeier is waarschijnlijk de heer Wijnvoord geweest van het eiland Vogelskamp, nabij het Kaageiland. Deze zat destijds in het verzet van het Kaageiland.

Daar hebben zij zich enkele dagen schuilgehouden in een jachtje en werden door een boer voorzien van melk en brood. Wie dat was, was niet meer te acherhalen. De bemanning zag de Duitsers met boten naar hen zoeken. Na een paar dagen zijn zij ’s nachts door Wijnvoord het Zweiland overgeroeid naar het vasteland en kwamen vlak bij een boerderij aan wal. Dit moet de boerderij De Horizon van de familie de Haas zijn geweest.

Zij zijn toen ’s morgens vroeg alleen door de polder (de Zweilandpolder) verder gelopen. Zij passeerden een molentje en pikten nog even een roeiboot om aan de overkant van een brede sloot te komen (de Botersloot). Zij troffen ook nog een boer aan die het melken was en van hem kregen zij wat melk te drinken.

Zo liepen zij, ongetwijfeld nog gekleed in hun vliegeroverall, over de Aderweg tussen het Vennemeer en Leiderdorp op weg naar Leiden. De Aderweg was en is een lange weg dwars door de polder met weinig of geen bescherming van bomen of struiken.

Omdat het al licht werd en het hun te opvallend en daardoor gevaarlijk leek, zijn ze maar weer teruggegaan naar de jachthaven van het Vennemeer om zich daar schuil te houden.

Weer verraad

Bij de jachthaven aangekomen troffen zij een man aan met zwartleren laarzen en een herdershond bij zich. Deze zei dat ze maar even onder een roeiboot moesten kruipen en dat hij de ondergrondse wel zou halen.

Maar ook hier gebeurde het dat niet de ondergrondse kwam, maar twee vrachtwagens vol met Duitse soldaten. Weer verraad dus.

De drie hadden namelijk de grote pech dat zij op de jachthaven van de Jeugdstorm, de Nederlandse versie van de Hitlerjugend, waren terechtgekomen en daar de leider van deze Duitsgezinde jeugdclub tegenkwamen. Na de oorlog is hij dan ook voor dit verraad en andere zaken gestraft.

Uiteindelijk zijn alle zeven bemanningsleden door de Duitsers afgevoerd en via Leiden en Amsterdam in een krijgsgevangenenkamp Stalag Luft in Duitsland terechtgekomen. Zij overleefden allen de oorlog.

In 1943 hebben veel omwonenden en watersporters het grote vliegtuig op de Lakerpolder bekeken. Met zeilboten en roeiboten voer men er heen en werden er diverse foto’s gemaakt. De foto’s bij het artikel zijn overigens pas zestig jaar later vanuit Canada opgestuurd. Door een geëmigreerde Sassenheimer die van de plannen had gehoord in 2003 twee bemanningsleden naar Nederland te halen.

Gesloopt

De Duitsers hebben het gehele toestel binnen enkele weken gesloopt en de resten met dekschuiten afgevoerd.

In 2003 hadden Dick Breedijk, Jaap van Rij en Jan Haasnoot voldoende gulle giften ontvangen om Robins met zijn vrouw en Taylor met zijn zoon met het vliegtuig vanuit Engeland te laten overkomen en in Sassenheim onder te brengen.

Op zaterdag 31 mei dat jaar was er op het gemeentehuis van Warmond een officiële ontvangst door mevrouw Vosjan, de burgemeester. Enkele oudere Warmonders waren present die als kind nog bij het toestel waren geweest.

Zo had de Warmondse oud-hovenier Koos van der Zwet nog een paar fotorollen van het fototoestel uit het vliegtuig en een stuk plexiglas van een van de ramen. Dat kon hij de mannen kon aanbieden.

Hij was die nacht in 1943 met zijn vader op de Kagerplassen om te vissen en had hij het toestel zien en horen neerkomen. Zij zijn nog bij het toestel geweest dat toen geheel verlaten was en hebben nog wat spullen gepikt.

Ook Henk van Hulst, de oud-fietsenmaker van Warmond, is als jongetje nog bij het toestel geweest. Hij was in de vroege ochtend met vriendjes naar de Lakerpolder geroeid om eendeneieren te zoeken en op de polder aangekomen zagen zijn een lange nieuwe ’sloot’. Dit was de veur die het toestel dwars over het eiland had getrokken in de drassige bodem en aan het eind daarvan zagen zij het verlaten toestel staan.

Emotioneel

Na het ophalen van deze herinneringen voeren de gasten naar de plek van de noodlanding, geëscorteerd door tientallen jachten en sloepen. Het weerzien van ’hun’ Lakerpolder was voor Robins en Taylor erg emotioneel.

Naarmate ze naderden werden zij stiller en keken meer en meer gespannen voor zich uit. Later zeiden zij dat het een wonder was dat zij het er toen allen levend van hebben afgebracht. Veel collega-vliegeniers van die tijd hebben zij loodrecht naar beneden zien gaan. Zij overleefden hun crash niet.

Robins vertelde dat hij tijdens de noodlanding, rechts van hem, de wieken van een molen voorbij had zien flitsen. Wij werd gewezen op de Lakermolen die gepasseerd werd. Dat is die molen geweest. De tranen liepen hem over de wangen.

Uitgestapt liepen de groep naar de plek waar hun toestel had gestaan. De oude foto’s werden druk bestudeerd en via de kerktorens van Sassenheim werd de aanvliegroute vastgesteld. Ook werden een paar graspollen van de Lakerpolder uitgegraven die zij voor herinnering wilden meenemen en planten in hun eigen tuin in Engeland.

Vervolgens voer het gezelschap langs de boerderij De Horizon en vandaar naar de jachthaven van het Vennemeer. Op die plek moeten zij gearresteerd zijn door de Duitsers. Ook weer een emotioneel moment. Herinneringen kwamen weer haarscherp naar boven.

Inmiddels zijn de beide heren op hoge leeftijd overleden. Op een luchtfoto van de Lakerpolder is nog een verkleuring in het gras te zien van de oude veur die het toestel in 1943 trok in het land.