Waar is de partituur van operette ’Rolanda’ van Jac. Jansen?

Jac. Jansen aan het woord in de Schager Courant van 9 februari 1935

Arie Kaan.© Foto aangeleverd

De uitvoering van ’Rolanda’ in Schagen, twee weken na Oudkarspel.

1 / 3
Arie Bergwerff
Oudkarspel

Op zondag 6 mei 1917 wordt voor een uitverkochte zaal in Oudkarspel voor de allereerste keer de zigeuneroperette ’Rolanda’ gespeeld. Het werk wordt uitgevoerd door operettevereniging Caecilia. Dirigent is Jac. Jansen, die - en dat is opmerkelijk - ook de componist van deze operette is. Arie Kaan, kenner van de Langedijker geschiedenis, is op zoek naar nabestaanden van Jansen én naar de hopelijk nog bestaande partituur van het stuk.

Kaan (69) werd onlangs benaderd door muziekjournalist René Seghers, die vooral hoopte dat de partituur van ’Rolanda’ nog terug te vinden is. ’Een speciaal voor de buurt gecomponeerde operette was destijds geen alledaags verschijnsel’, liet hij weten. Seghers werkt sinds 2008 aan het vijfdelige handboek ’401NederlandseOperas’.

Zijn oproep was niet aan dovemansoren gericht. Kaan, geboren en getogen in een tuindersfamilie in Noord-Scharwoude, sloeg terstond aan het speuren. De amateur-historicus was ooit turnkampioen van Langedijk en voetbalde jarenlang in het eerste van DTS. Hij woont in Heiloo ’maar ik kom heel vaak in Langedijk. Mijn hart ligt er.’

Waar zijn passie voor geschiedenis vandaan komt? ,,Daar word je mee geboren. Ik heb dat altijd gehad. En ik heb op de lagere school en op de middelbare school hele beste onderwijzers gehad.’’ Kaan is met pensioen. Hij verdiende zijn dagelijks brood als gymleraar, maar gaf ook tien jaar lang geschiedenis. Hij houdt van de verhalen van mensen, van hoe iemand zijn of haar weg door het leven is gegaan. ,,Niet de droge feiten, het gaat mij om de echte verhalen.’’

Speurtocht

De speurtocht naar - voluit - Jacobus Jansen is, zo heeft Kaan inmiddels ontdekt, best een ingewikkelde. De componist/dirigent werd geboren op 3 augustus 1884 in Den Helder. Hij overleed op 29 april 1954 in Schagen toen hij als dirigent van het Nederlands Hervormde Zangkoor in Theater Royal aan het werk was op de Bonte Avond van de gezamenlijke Schager verenigingen. Hij werd getroffen door een hartverlamming en overleed ter plaatse, 69 jaar oud. ’In volle uitvoering van zijn werk’ heette het in de rouwadvertentie.

Jansen was een zeer gewaardeerd dirigent van allerlei muziekgezelschappen en was tientallen jaren een begrip in de provincie Noord-Holland. Bij zijn begrafenis op de gemeentelijke begraafplaats in zijn woonplaats Bergen was de belangstelling dan ook overweldigend.

Van 1916 tot en met 1924 had Jansen de muzikale leiding bij Caecilia. In die tijd werkte hij aan ’Rolanda’. ,,Het is bijzonder, een operette geschreven door een Nederlandse componist’’, zegt Kaan. ,,’Rolanda’ beleefde zijn première midden in de Eerste Wereldoorlog en werd voor de eerste keer opgevoerd in een klein dorp als Oudkarspel. De operette is later nog een aantal keren uitgevoerd en kreeg overal positieve recensies.’’

Viool

Volgens Kaan moet Jansen een heel bijzondere man zijn geweest. Zijn vader en grootvader waren stafmuzikant in Den Helder. Samen met zijn vader speelde hij bij de Marinekapel: vader op klarinet, Jac. op viool. Vader kwam samen met moeder op de avond van 14 mei 1940 door een ongeval om het leven. ,,Jac. Jansen was getalenteerd, gaf overal lessen. Er was veel lof voor wat hij deed. Hij schreef ook muziek voor protestgedichten, die in radio-uitzendingen van de VARA voorgelezen werden.’’

Zoeken naar een ’Jansen’, een van de meest voorkomende achternamen, is zoeken naar de spreekwoordelijke speld in de hooiberg. Vooral ook omdat actuele informatie in verband met privacy wordt afgeschermd en het dus extra ingewikkeld is om nabestaanden te vinden. ,,Die zijn er wel’’, aldus Kaan, die weet dat de dirigent drie keer in het huwelijk trad en diverse malen vader werd.

Kool

Een operettevereniging begin vorige eeuw in Oudkarspel, je verwacht het niet meteen. Volgens Kaan waren er tal van verenigingen en die waren heel belangrijk in het Langedijk van toen. ,,Het was er armetierig, er viel vaak weinig te verdienen met die rottige kool. Het was zonder riolering echt een beetje een derdewereldgebied. Maar je had contact met elkaar, je kende elkaar. Je kwam elkaar tegen in de kerk of bij de vereniging. Er waren veel winkeltjes, die vaak werden gerund door weduwevrouwtjes. Dat menselijk contact, dat is tegenwoordig toch wel verdwenen. Er wordt niet meer gepraat, iedereen lijkt vooral in de weer met zijn of haar mobieltje.’’

Kaan heeft in de afgelopen jaren al heel veel vastgelegd over de geschiedenis van Langedijk. ,,Interviewen, onderzoeken, schrijven, ik krijg er veel energie van.’’ Hij is ’soms met zeven dingen tegelijk bezig’. ,,Ik zit echt avonden lang te zoeken. Het kost allemaal veel tijd. Ik moet mijn gedrevenheid wel eens temperen, anders kom ik mijn bed niet meer in.’’ Niet alleen is er de vraag van Seghers naar ’Rolanda’, hij heeft nog veel meer op zijn bureau liggen. Onlangs sprak hij met een oude Indonesiëganger. ,,Straks kun je die verhalen niet meer optekenen.’’ Hoe hij te werk gaat? ,,Ik toon belangstelling, dan komt het verhaal vanzelf. Ik ga er nooit mee aan de haal, laat het altijd eerst lezen.’’

Kaan zou graag in contact komen met een van de nabestaanden van Jac. Jansen. Ook hoopt hij bij de secretaris van Caecilia meer te weten te komen over de ’verdwenen’ partituur.

Heeft u informatie? Stuur een mail naar: ariekaan@hotmail.com

Meer nieuws uit Alkmaar

Ombudsteam

Ons Ombudsteam springt in de bres voor de consument.