In de naoorlogse duplexwoningen van de Oranjestraat wonen veel mensen met geestelijke, financiële of verslavingsproblemen en soms ook een combinatie daarvan. Zorg voor de directe leefomgeving is geen prioriteit en de uitstraling van de straat is daar dan ook naar. Geen visitekaartje voor Enkhuizen. Of zoals directeur Harry Draaisma van Welwonen - eigenaar van de huurwoningen hier - het verwoordt: ,,Wie via de Koepoort Enkhuizen binnenrijdt, gaat liever niet rechtsaf.’’

’Eén grote puinhoop’

Een uitzondering is Herman Wildenberg uit Zwaagdijk. Hij bezoekt regelmatig het familiegraf op de rooms-katholieke begraafplaats aan de Oranjestraat. Af en toe ruimt hij zelf wat afval op, maar eigenlijk vindt hij dat de gemeente Enkhuizen zijn verantwoordelijkheid moet nemen. ,,Het is hier al jaren één grote puinhoop. Als ik door rood rij, krijg ik een bekeuring. Maar veel mensen van de Oranjestraat leven er gewoon op los, zonder enige consequentie.’’ In 2012 trok hij bij de gemeente al eens aan de bel over het zwerfvuil, maar dat hielp niets. ,,De vorige burgemeester, Jan Baas, is altijd heel terughoudend geweest. Hij wilde geen mensen isoleren van de maatschappij. Het resultaat was dat er dus helemaal niks gebeurde. Maar als mensen steeds weer voor overlast zorgen, dan moet er gewoon opgetreden worden. Zet ze desnoods op straat, misschien dat er dan eindelijk wat op gang komt.’’

Zelfredzaamheid

Na het vertrek van Baas benaderde hij het college van B en W opnieuw, evenals de gemeenteraadsfracties. Hij kreeg reactie van Margreet Keesman (SP). ,,Ik deel zijn zorgen over de verloedering van de Oranjestraat. Als je er regelmatig doorheen rijdt, dan zie je de straat steeds verder achteruitgaan. Hoe langer hoe meer mensen kunnen niet meekomen in de maatschappij, die steeds hogere eisen stelt aan de zelfredzaamheid van burgers. De tolerantie naar elkaar toe is minder geworden, er wordt bezuinigd op blauw op straat, op de GGZ en de individuele begeleiding en je ziet hier wat er gebeurt: mensen krijgen een laatste kans woning aan de Oranjestraat.’’

Ook Welwonen-directeur Draaisma koestert al jaren de wens om de leefbaarheid van de Oranjestraat op te peppen. Maar mensen uit hun woning zetten, daar is hij geen voorstander van. ,,Dat kan ook niet zomaar. We krijgen inderdaad regelmatig meldingen van overlast, onderlinge bedreigingen en over mensen met een GGZ-achtergrond die zichzelf verwaarlozen. Maar iemand uit zijn huis zetten, kan pas als een rechter dat vonnist. Bovendien heb je er dan een nieuw maatschappelijk probleem bij met mensen die over straat gaan zwerven. Als we dit probleem willen oplossen, dan zullen we het echt gezamenlijk moeten doen.’’

’Supermaatwerktrajecten’

Daar lijkt nu eindelijk zicht op: een van de vier eengezinswoningen aan de Oranjestraat gaat ingericht worden als een in- en aanloophuis. ,,Daar moeten diverse instanties regelmatig samenkomen. Dan denk ik aan onszelf als woonwelzijnscorporatie, maar ook aan het Stadsteam van de gemeente, Brijder, GGZ en politie. Samen moeten we de problemen in beeld krijgen en werken aan ’supermaatwerktrajecten’ om bewoners hun leven weer op de rit te laten krijgen. Proberen ze er weer bij te trekken in plaats van uit te sluiten.’’

In de jaren negentig boekte Enkhuizen goede resultaten met inloophuis De Opsteker, in een nieuwbouwwijk met soortgelijke problemen. Draaisma heeft goede hoop dat het nu weer gaat lukken. ,,Het plan van aanpak ligt er, de gemeente ziet het zitten en er is geld voor. Nu moeten we nog goede afspraken maken.’’

Als het aan Wildenberg ligt, dan kan dat niet snel genoeg gaan. ,,Dit had al jaren eerder moeten gebeuren.’’

Subsidie

Ook wethouder Dorus Luyckx wil graag aan de slag, alleen de financiering was tot dusverre een obstakel. Onlangs kreeg de gemeente Enkhuizen echter 180.000 euro subsidie voor het project ’Leren en participeren in de wijk: een sluitende aanpak voor mensen die verward zijn’. ,,Een deel van dat bedrag willen we inzetten voor het inloophuis in de Oranjestraat’’, zegt Luyckx.

,,Welwonen en de gemeente delen de zorgen van Herman Wildenberg en de SP over de Oranjestraat’’, aldus Luyckx. ,,Maar je kunt wel van alles willen, daarmee is het nog niet een-twee-drie georganiseerd. De grote vraag is hoe je mensen met zulke grote problemen in de activiteitsstand krijgt.’’

Samen met expertisebureau Onderboven uit Hoorn hebben Enkhuizen en Welwonen hiervoor een plan ontwikkeld en subsidie aangevraagd bij ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. ,,Met ons plan willen we mensen met verward gedrag helpen, stimuleren en steunen en daarmee voorkomen dat hun verwarde gedrag naar anderen toe escaleert.’’

Pilot

De nu toegekende 180.000 euro is bedoeld om voor de periode 2018-2020 een pilot op te zetten. ,,Het inloophuis is daar onderdeel van. Je zit bovenop de problematiek, mensen kunnen daar hun verhaal doen. Door de krachten te bundelen hopen we dat de leefbaarheid in de Oranjestraat weer geoptimaliseerd kan worden.’’

Het inloophuis komt er als het aan Luyckx ligt dan ook ’zo snel mogelijk’. ,,Maar er moet nog wel een aantal zaken geregeld worden. De woning moet onttrokken worden aan de woningvoorraad, worden opgeknapt en er moeten mensen aangewezen worden die daar gaan zitten. Daarbij moet je ook goed kijken naar de praktische invulling. De problemen zijn daar op maandagochtend vaak minder urgent dan in het weekend.’’

Afgelopen maandag heeft het eerste projectoverleg plaatsgevonden.