Dreigend draait de vuistdikke waterstraal zijn kant op. Het water klettert met emmers tegelijk op de verdorde grasvlakte. Net op tijd, bereikt Koning de veilige kant van het beregeningskanon. Met de regelmaat van een pendule, slaat de klepel tegen de waterstaal.

Konings weiland aan de Spanbroekerweg, vol verdroogde koeienvlaaien en vergeelde grassprieten, neemt amper water meer op. Maar dit is het minste wat hij kan doen. ,,Nu we nog mogen beregenen, proberen we er maar het beste van te maken. We moeten maar zien wat er nog wil groeien.’’

Terwijl het watergordijn zich tegen de oostenwind in worstelt, dwarrelt er een waternevel neer. Daarin tekent zich een fraaie regenboog af. Tegen de strakblauwe lucht, levert dat een schilderachtig plaatje op.

Het meteorologisch vooruitzicht daarentegen is bij lange na niet zo schilderachtig. Door de aanhoudende droogte, stijgt het neerslagtekort tot dramatische hoogte en snakken de gewassen naar water. Veehouders staan te springen om regen voor de betonharde weilanden. De groei van het gras stagneert en als de droogte nog langer aanhoudt, valt er straks weinig meer te maaien voor de broodnodige wintervoorraad. Akkerbouwers zien hun aardappelen verschrompelen en vollegrondsgroentetelers zijn dag en nacht in de weer om (bloem)kool, spinazie, witlof en wortelen van water te voorzien. Agrarisch West-Friesland kraakt in zijn voegen.

Positieve noot voor de boeren, de afgelopen week, was de betere prijs voor spinazie en bloemkool. Doordat praktisch geheel Europa met droogte kampt, dreigt een tekort aan verse groente zoals spinazie en broccoli. Exporteurs en handelaren benaderen agrariërs, die mooie prijzen vangen.

Kraan dicht

Zolang er water is, is er hoop en blijven de tractoren met beregeningskanonnen, zoals die van bollenkweker Niels van Diepen in Spanbroek, onophoudelijk stampen. Maar hoe lang nog? Want het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) dreigt de waterkraan volgende week dicht te draaien. Een beregeningsverbod - elders in het land al enkele weken de praktijk - is volgens dijkgraaf Luc Kohsiek ook in Noord-Holland ’onvermijdelijk’ als het weer niet omslaat. ,,Dit zijn de eerste eenvoudige ingrepen die het minste pijn doen. Dat zeg ik nu makkelijk, maar je zal maar agrariër zijn’’, toont hij tegelijkertijd begrip voor hun penibele situatie.

Toch zit er niets anders op, want het peil van zowel het Markermeer als het IJsselmeer daalt tot kritische grenzen. Omdat er in het stroomgebied van de Rijn ook al weken geen druppel valt, wordt via de IJssel nauwelijks nog water aangevoerd. Ook Wieringermeerboeren beginnen de gevolgen te ondervinden. Pootgoedtelers en aardappeltelers vrezen het ergste en ook graantelers krabben zich achter de oren. Volgens Nico Verduin van de Land-en Tuinbouw Organisatie (LTO) loopt de spanning in de sector op. ,,Ieder bedrijf ondervindt de gevolgen. Voor de akkerbouw, groente- en fruitteelt is er veel extra werk en ook voor de bollenteelt is het een moeilijk jaar’’, aldus Verduin.

Kent deze extreme situatie ook winnaars? Nou en of. Het bedrijf Irridelta Vlaming in Zwaagdijk Oost is gespecialiseerd in beregeningsinstallaties en krijgt de spullen niet aangesleept, vertelt woordvoerder Paul Neuvel. ,,Dit hebben we nog nooit meegemaakt. Alles wat enigszins kan draaien, staat nu ook te draaien. Alle slangen, buizen en pompen gaan in recordtempo de deur uit. We hadden nog een partij van 48 pompen op voorraad en die zijn al weg. Dit is echt heel bizar.’’

Rouleren

Vlaming levert aan zowel tuinders als akkerbouwers en dat patroon ziet hij nu terug in de verkoopresultaten. ,,De bollenkwekers hebben de beregeningsinsallaties niet langer nodig want de oogst is binnen. Kwekers ruilen nu de haspel in en die gaat naar de akkerbouwer. Dat betekent vaak ook dat de bollenkweker volgend jaar weer een nieuwe installatie aanschaft. Zo rouleert de handel voort.’’

Collega Robert Groot van Mechanisatiebedrijf Obdam op bedrijventerrein De Veken in Opmeer beleeft eveneens drukke tijden. Ook hier wisselen de beregeningsinstallaties in sneltreinvaart van eigenaar.

Vochtmeters

En zoals vaak, heb je installaties en installaties. De eenvoudigste variant, bestaat uit een haspel, pomp en trekker. De nieuwste draaien op zelfstandige aggregaten en zijn voorzien van computergestuurde elektronica en talrijke vochtmeters, legt Groot uit. ,,Moderne installaties gaan veel efficiënter met het water om. Die zijn voorzien van vochtmeters en kun je zodanig instellen dat er overal precies genoeg regen terechtkomt. Als je vijftien millimeter op een perceel wilt verdelen, kun je dat precies afstemmen. Je kunt zelfs rekening houden met droge en natte plekken in het land. Dat kun je nauw reguleren.’’

Dertig millimeter

Van die moderniteiten hebben Niels van Diepen en Sjaak Koning geen last. Die zetten de trekker bij de sloot, pompen water op en ’gooien er dertig millimeter op’. Geen ingewikkelde toestanden hier in Spanbroek. Slootwater klettert in grote hoeveelheden op het kurkdroge aardoppervlak, de aarde zuigt het gretig op. Hoe lang nog, is de vraag. Het waterschap beraadt zich. Aan de strakblauwe lucht is geen wolkje te zien. Nog niet!

logo_voor_rubriek_nieuwe_oogst.pdf