En dat is opvallend. De geheime dienst van Oekraïne, de SBU, zou namelijk een rol gespeeld hebben bij het verhandelen van de in 2005 gestolen doeken.

Onder meer het museum wees Nalyvaichenko lange tijd aan als een belangrijke schakel in de roof. Nalyvaichenko was tussen 2006 en 2010 hoofd van de SBU en keerde terug in die functie nadat president Janoekovitsj in 2014 werd afgezet en naar Rusland vluchtte.

Nalyvaichenko was betrokken bij het onderzoek naar de MH17-ramp.

Mede doordat zijn naam in verband werd gebracht met de kunstroof in Hoorn, rezen er in Nederland twijfels over de betrouwbaarheid van het onderzoek. In juni 2015 werd Nalyvaichenko door de huidige president Petro Porosjenko ontslagen.

Ontslag

Sinds zijn ontslag werpt Nalyvaichenko zich op als een strijder tegen corruptie. Hij spreekt keurig Engels en vertelt tegenover – buitenlandse – media maar wat graag over de misstanden in zijn thuisland.

Hij geeft in die interviews ook geregeld af op Porosjenko, die volgens hem te weinig doet om corruptie in te dammen.

Eind 2017 dook Nalyvaichenko ineens op in Hoorn. Hij heeft nauw contact met Arthur Brand, de kunstdetective die zich onder andere inzet voor het Westfries Museum. Vijf gestolen schilderijen doken dankzij de connecties van Brand al op.

Oekraïense milities hadden deze in handen; de kans is groot dat de overige negentien doeken zich ook ’in die hoek’ bevinden.

Machtig

Nalyvaichenko denkt met zijn connecties van waarde te zijn voor het museum, aldus Brand. „Ik had hem een tijdje terug aan de telefoon en er was natuurlijk veel wantrouwen. Hij bleef echter volhouden niet betrokken te zijn bij de kunstroof. Ik heb hem uitgenodigd eens langs te komen in Hoorn.”

En zo geschiedde. Nalyvaichenko kwam op de koffie bij Brand en museum-directeur Ad Geerdink. Hij beweerde dat de tweede man van de SBU corrupt was, net zoals veel anderen binnen de dienst. Brand: „Hij gaf toe dat hij misschien iets had móéten weten, maar van niks wist.”

Brand deelde Nalyvaichenko mee dat hij hem best wilde geloven, maar dat hij dan moest helpen met het opsporen van de schilderijen. Nalyvaichenko zegde toe om zijn contacten aan te boren en zijn best te doen, aldus Brand. „Hij is nog altijd een machtig man in Oekraïne. Als het hem niet lukt, lukt het niemand.”

Juiste paard

Het Westfries Museum heeft verder weinig te verliezen. Het onderzoek naar de roofkunst door de Oekraïense autoriteiten stelt weinig voor, zo is de mening van Brand.

Ook meerdere politici spraken al uit weinig vertrouwen te hebben in de inspanningen van Kiev. Wat dat betreft is het tijd voor het museum om pragmatisch te zijn. Hoewel Brand er inmiddels ook ’redelijk van overtuigd’ is dat Nalyvaichenko écht van niks wist.

Hij lijkt in elk geval het juiste paard om momenteel op te wedden. Brand heeft meerdere foto’s waarop president Porosjenko joviaal poseert naast Borys Humeniuk, de rebellenleider en ’grote boef’ die de vijf teruggekeerde schilderijen in handen had.

„Ik heb er dus weinig vertrouwen in dat Kiev ons nog helpt. Daar wachten ze schaamteloos af tot het allemaal over waait.”

Kortom: het doel heiligt de middelen. En het ’middel’ Valentyn Nalyvaichenko, een man met politieke ambities, heeft belang bij een goede naam in landen als Nederland. Dus krijgt de kwaaie pier van weleer zijn kans op een heldenrol.