Dat is althans de voorlopige, voorzichtige conclusie van de archeologische opgravingen op het voormalige Provily sportpark aan de Marslaan.

Dat de opgravingen de fantasie van Zaankanters prikkelt bleek zaterdag tijdens de open dag waar belangstellenden de gelegenheid kregen om de bijzondere vindplaats te bezoeken en tekst en uitleg te krijgen van stadsarcheoloog Piet Kleij. Het liep storm. De drie rondleidingen werden telkens door honderden nieuwsgierigen bezocht.

De toeloop verraste ook Kleij en de archeologen van het Zaandamse bureau Argo. De kleine binnenruimte waar ook een bescheiden expositie van gevonden voorwerpen was te zien, bleek bij lange na niet geschikt om alle bezoekers te kunnen herbergen en dus koos Kleij voor een toelichting in de openlucht, staande op een stoel als een Romeinse veldheer, omringd door een schare leergierige Zaankanters.

Op de vindplaats zijn sinds twee weken archeologen druk bezig, bijgestaan door vrijwilligers van de afdeling Zaanstreek-Waterland van de Nederlandse Archeologische Werkgemeenschap. Naast talrijke Romeinse scherven van aardewerk en slingerkogels is er een palissade bloot komen te liggen, bestaande uit een cirkelvorm van honderden aaneengesloten houten palen. „De Romeinen zijn hier erg druk bezig geweest”, was het nuchtere commentaar van Kleij die ook de problemen aanstipte waarmee de archeologen te maken kregen. „Er blijken allerlei kabels en leidingen te liggen. Zelfs een elektriciteitskabel van 10.000 Volt. Die kunnen we niet uitschakelen want dan zit half Krommenie zonder stroom. Het is daardoor lastig graven. Ik verwacht dat we van de vindplaats ongeveer tweederde kunnen onderzoeken.”

De grote vraag is wat er de komende twee tot drie weken nog door de archeologen wordt ontdekt. De plek waar de wachttoren zou hebben gestaan, moet nog worden afgegraven. Een lastige klus omdat uitgerekend op die plek enkele grote bomen hebben gestaan die met hun uitgebreid wortelstelsel mogelijk de restanten van de fundering van de wachttoren hebben verminkt of verwoest.

Kleij blijft optimistisch. Met de nodige slagen om de arm vermoedt hij dat met de vindplaats een vooruitgeschoven Romeinse wachtpost is blootgelegd. Dat zou betekenen dat Krommenie de geschiedenisboeken in zou gaan als de meest noordelijke post van het Romeinse Rijk. Vergelijkingsmateriaal over de exacte bouw van een Romeinse wachttoren, ook wel uitkijkpost of observatiepost genoemd, biedt een opgraving in 2003 in de provincie Utrecht. Dergelijk torens hebben meestal een grondoppervlak van vier bij vier meter en een hoogte van zo’n vijf tot acht meter, bestaande uit meerdere verdiepingen.