De vernietigende bliksem sloeg in bij de toren, 3 april 1977, zondagmiddag. Ben Praat (nu 67) vertelt er zondag 7 augustus in de Zomertoer over. Enkele uren eerder was er nog een kerkdienst. Dorpsgenoot Ton Groot hoorde na de inslag de vuurbal 'rommelen' op de zerkenvloer. Hij was net aan het werk naast het godshuis. ,,Direct wilden we naar binnen om kerkgoed te redden. Maar er stonden vier gasflessen. Dat wist ik omdat mijn schoonvader Arend Schuurman de koster was. Eerst wachten op de ontploffing van de gasflessen.''

De preekstoel uit 1672 ging verloren, maar een eeuwenoude Hugenotenbijbel kon worden gered. Net als het oude Franse orgel en een piano. De houten toren stortte kort na het uitbreken van de brand in. Uit de rokende puinhoop viste Ton Groot de geblakerde kerkhaan. Het was een trieste dag voor Oude Niedorp.

De kerk kwam de klap niet te boven, zo zal de Zomertoer ervaren. Het gebouw uit 1648 is niet hersteld. Alleen de muren bleven behouden. Zonder dak en ramen had - en heeft - de natuur er vrij spel. Een trekstang moet de muur aan de westkant stabiliseren. Een stevig slot op de kerkdeur moet onheil met ongenode gasten voorkomen.

Verloren ging ook de status van rijksmonument. Dat predicaat mag nu best terug. De ruïne op zich is al een monument. Bergen is vermaard om zijn Ruïnekerk. Waarom Oude Niedorp niet? Waarnemend burgemeester Anneke van Dok van Niedorp beseft de historische waarde van de bouwval. ,,Doe je niets, storten de muren in. Daarom willen wij de restanten conserveren, in veilige staat brengen wat er nu staat. En daarmee geven wij het bouwwerk bruikbaar terug aan de gemeenschap. De ruïne kan een prachtige plek worden voor culturele activiteiten in de openlucht. Een volwaardig multifunctioneel centrum in traditionele zin is onhaalbaar.''

De gemeenteraad heeft conserveren in onderzoek. De kosten zijn ongeveer 100.000 euro. Nog dit jaar - voordat Niedorp gaat fuseren tot de gemeente Hollands Kroon - wil Anneke van Dok het project uitvoeren, verklapte zij de Zomertoerredactie. Dat klinkt goed! Dreigende sloop spookte jarenlang door het dorp.

De burgemeester: ,,Sloop is het goedkoopste. Het dorp mag je zo'n gat in het hart niet aandoen. Woningbouw kan niet, onder de kerk liggen graven.''In de jaren tachtig was de ruïne het podium voor kunst, kerk en kinderen. Zondagen met de 'dansende dominee' en Simon Vinkenoog kregen geen vervolg. ,,Een overkapping van de kerk met doek was geen succes'', vertelt plaatselijk oud-schoolhoofd Jan Mastenmaker. Een folkfestival in 2007 was 'te gevaarlijk'.

Het dorp steunt conservering. Ben Praat: ,,De ruïne hoort bij ons.'' Deze woorden had hij 34 jaar geleden nooit verwacht.

ED DEKKER