Hoeveel staalslakken worden er gestort?

Op 15 juli 2014 zei wethouder Jaqueline Dorenbos: "70.000 ton." Dat werd later door de gemeente herroepen: het was toen 70.000 kubieke meter, bijna anderhalf tot tweemaal zoveel. In antwoorden op schriftelijke vragen van Gemeentebelangen in januari dit jaar antwoordt het college dat er nu al 113.000 kubieke meter staalslakken liggen. Uit antwoorden op vragen van deze krant daarna blijkt dat er hierna nog eens 30.000 kubieke meter aan komt. Dat maakt het totaal 143.000 kubieke meter. Ruim drie - tot viermaal zoveel als Dorenbos in juli 2014 aankondigde.

Wat zit er in de Aagtenbelt?

Dat weet niemand precies. Het college noemt het een ’black box’. Deze krant heeft in rapporten en archieven nagezocht wat er zoal is aangetroffen bij onderzoeken in eerdere jaren. Er is boorsludge gestort, chemisch afval van Hoogovens, chemisch afval van andere bedrijven en fabrieken, en vervuild havenslib, plus huishoudelijk afval. Al jaren is bekend dat er flinke hoeveelheden zwaar giftig chemisch afval zijn gestort. De belt en het grondwater eronder zijn hierdoor zwaar vergiftigd. Bij milieuspecialisten en bij de overheid wordt de Aagtenbelt alom gezien als een van de meest vergiftigde plaatsen van het hele land.

Hoe zwaar zijn de staalslakken?

Volgens het college van b en w zijn ze dertig procent zwaarder dan gewone grond die daar aanvankelijk gestort zou worden, maar die niet te krijgen is. Het soortelijk gewicht van staalslakken is 2,64 keer dat van gewone grond.

Wat zit er in het grondwater onder de belt?

Dat grondwater is zwaar vergiftigd met benzeen. Tienduizend kubieke meter is hiermee vervuild. De plas ligt acht of negen meter onder en net iets buiten de Aagtenbelt.

Wat is benzeen?

Benzeen is een onwelriekend chemisch goedje dat kankerverwekkend is. Je kunt er bij langdurige blootstelling leukemie van krijgen.

Waarom ruimt de gemeente dat benzeenwater niet op?

Dat is een hele dure grap. De belt zou er waarschijnlijk helemaal voor moeten worden afgegraven, en dan moet het grondwater dat daar weer onder ligt, nog worden behandeld. In plaats hiervan wordt het benzeen in het diepe grondwater 'gemonitord' met peilbuizen en ook rondom de belt afgevangen in een sloot die direct is aangesloten op de rioolwaterzuivering. Volgens de omgevingsdienst ligt de plas al jaren vrijwel stil, maar is die wel heel langzaam onderweg naar de Broekpolder.

Volgens het college stopt het benzeen vlak voor de A22, maar dat klopt niet met een kaartje uit een geohydrologisch rapport uit 2007: dat plaatst het benzeen dik honderd meter ín de wijk, waar het tot aan de tweede sloot komt. Net voordat het gif bij de huizen komt, wordt het benzeenwater daar tegengehouden door een tegenwaartse ondergrondse stroming vanuit de wijk, meldt dit rapport.

Is alles legaal?

De gemeente heeft voor alle handelingen op de belten toestemming verkregen van de provincie Noord-Holland die het project ook met 600.000 euro subsidieert. Ja, dus.

Is er gevaar voor de Broekpolder?

Dat is momenteel niet geheel duidelijk. De gemeente zegt van niet, maar het is vooralsnog onbekend of de plas benzeenwater onder invloed van het zware gewicht van de staalslakken wellicht sneller richting de wijk gaat stromen. Het is ook niet duidelijk of de tegenwaartse stroming wel sterk genoeg is om het vervuilde water tegen te houden, nu het onder die toegenomen druk staat. Daar is geen onderzoek naar gedaan.

Wel wordt iets vaker in de peilbuizen gekeken hoe het ervoor staat met het benzeen (twee keer per jaar in plaats van een keer per jaar). Mocht de plas benzeen onder de huizen komen, dan zit dat zo diep, dat er geen direct gevaar dreigt voor de volksgezondheid.

Toch kan het vuile grondwater dan nog wel een reëel risico gaan vormen door het kwelwater in de Broekpolder. Dat kan zich volgens een milieudeskundige die deze krant heeft geraadpleegd, onvoorspelbaar gedragen. Hierdoor zou het vervuilde water wellicht naar hoger gelegen grondwater kunnen komen, of misschien zelfs aan de oppervlakte. Dan zou het wel direct gevaar kunnen opleveren voor de volksgezondheid. Deze deskundige adviseert een nader onderzoek door een geohydroloog.

Zijn er rapporten die aantonen dat er geen gevaar is?

De gemeente heeft van tevoren Drecht Consult een onderzoek laten doen voordat de eerste staalslakken werden gestort. In dat onderzoek wordt geconcludeerd dat er geen gevaar is. Maar dat was wel voordat bekend werd dat er dik drie tot viermaal zoveel staalslakken op de belt zijn gestort.

Wat zit er eigenlijk zoal in staalslakken?

De steenachtige, brokkelige slakken bevatten vier zware metalen: vanadium, barium, broom en fluor. Dat zijn zonder uitzondering giftige materialen. Ongebluste kalk is ook een bestanddeel. Producent Tata Steel vindt evenwel dat de staalslakken niet schadelijk zijn voor het milieu, mits ze goed worden toegepast.

Waarom heeft de gemeente het altijd over 'gecertificeerde LD-slakken'?

Staalslakken mogen alleen geleverd worden met een certificaat. Dat certificaat is door keuringsinstituut Kiwa afgegeven aan leverancier Pelt & Hooijkaas die ze afneemt van Tata Steel. Het certificaat met het nummer dat het college van b en w opgeeft (K42785/02), is echter nergens terug te vinden op de officiële website (www.bouwkwaliteit.nl) waar al die certificaten op worden bijgehouden. Of de staalslakken in het Aagtenpark wel daadwerkelijk zijn gecertificeerd, is dus onduidelijk.

Zijn er soortgelijke projecten als het Aagtenpark?

Het college vindt van wel. Genoemd worden bijvoorbeeld twee vuilnisbelten in Weert en Apeldoorn. Navraag door deze krant leert echter dat die belten niet goed met de Beverwijkse situatie zijn te vergelijken. Ze zijn in tegenstelling tot de Aagtenbelt zowel van onderen, opzij als van boven geheel ingepakt met dik plastic folie, dat aan elkaar is gelast om te voorkomen dat er ook maar iets uit die vuilnisbelten in het milieu of het grondwater komt. De Aagtenbelt wordt slechts van boven afgedekt door een leeflaag van een meter kleiig materiaal. Dat wordt weer op de staalslakken gestort.

Wat verdient de gemeente aan de staalslakken?

Het Aagtenpark zou zichzelf grotendeels moeten terugverdienen. De gemeente krijgt geld voor de stort van licht vervuilde grond, en nu staalslakken, en van die opbrengst wordt het park ingericht.

Deze krant heeft de gemeente herhaaldelijk gevraagd hoeveel de staalslakken opbrengen, maar ondanks directe vragen nooit een bedrag te horen gekregen.