Om de weidevogels te redden wil de provincie nu toe naar kerngebieden waar de weidevogel in ideale omstandigheden kan leven. Meer geld naar minder hectares is het motto van het nieuwe beleid. Vogelbescherming Nederland is blij met die nieuwe werkwijze.

Het gaat niet goed met de weidevogels. Niet in Noord-Holland en niet in de rest van Nederland. Een fiasco werd het weidevogelbeleid onlangs nog genoemd in een landelijk rapport. En hoewel de Noord-Hollandse natuurgedeputeerde Bond dat woord niet in de mond wil nemen, moet ook hij erkennen dat de ambities van de provincie om de weidevogelstand op te krikken, niet zijn waargemaakt. Nu niets doen, betekent dat over dertig jaar de weidevogel uit het Noord-Hollandse landschap is verdwenen. Weg scholekster. Dag kieviet.

Weidevogelalarm dus. Reden voor de provincie om het huidige beleid onder de loep te nemen. Alterra, onderdeel van de universiteit van Wageningen, klaarde die klus. Conclusie: de grootschalige landbouw is funest en de gebieden waar nu geld naartoe gaat voor de weidevogel zijn vaak te klein. De oplossing: extra geld naar grotere kerngebieden en de kleine projecten laten vallen. Kortom: meer geld naar minder hectares.

Veeleisend

Weidevogels zijn veeleisende dieren. Zonder de juiste omstandigheden overleven ze niet. Ze willen beschutting, maar ook vrij uitzicht. Ze hebben een hoge waterstand nodig om makkelijk wormen te kunnen vangen en bloemrijke weilanden met insecten voor de kuikens. De volwassen vogel redt zich redelijk zelfstandig. Extra steun is vooral nodig voor het nageslacht. Dat begint al bij het nestelen. De weidevogels zijn zogenoemde koloniebroeders die door met zo’n vijftig paren bij elkaar te broeden, gezamenlijk vijanden op afstand kan houden. Daarvoor hebben ze zo’n honderd hectare beschut land nodig waar ze hun nesten kunnen bouwen en daarom heen zo’n vierhonderd hectare vrij uitzicht om bij voorbeeld vossen en roofvogels te kunnen spotten.

Uitputting

Vanaf het moment dat ze uit het ei kruipen tot het moment dat ze hun vleugels uitslaan hebben de kuikens hulp nodig. Kruidige weiden met veel bloemen trekken insecten aan. Een kuiken verorbert er maar liefst tienduizend op een dag. Een fikse klus dus. Ze banjeren door het gras op zoek naar insecten. Dat gras mag niet een te zwaar soort zijn, waar boeren veelal dol op zijn, anders kost het de jongen te veel moeite om zich een weg te banen door het dichte, natte gras. Dan dreigt dood door uitputting of onderkoeling.

Boeren moeten er nogal wat over hebben om de weidevogel te helpen. Lichter gras betekent minder opbrengst. Bovendien mogen ze niet maaien in het broedseizoen, tot half juni. ,,Ze kunnen dus niet maaien op het moment dat ze dat eigenlijk zouden willen’’, zegt bioloog Dick Melman, een van de opstellers van de weidevogelnota. Daarvoor moeten ze gecompenseerd worden door de provincie. Maar niet elke boer heeft daar oren naar. ,,Sommigen zeggen: Het levert mij twee cent meer op per liter melk als ik niet meedoe’’, zegt gedeputeerde Bond. ,,Je wordt ook meer natuurbeheerder dan boer als je wel meedoet. Ik kan niemand dwingen. Maar ik kan agrariërs wel verleiden met een goede vergoeding.’’

Geen bezuiniging

Bioloog Dick Melman heeft vier scenario’s uitgewerkt om de Noord-Hollandse weidevogels te helpen. Variërend van enkel investeren in een paar reservaten tot het meest uitgebreide hulpprogramma met grote kerngebieden van totaal veertigduizend hectare reservaat en agrarisch gebied. Voor het meest uitgebreide programma heeft de provincie jaarlijks 2,2 miljoen euro nodig en wordt er een eenmalige investering gedaan van 7,5 miljoen euro.

Het gaat de provincie niet om een bezuiniging benadrukt Bond. Alles draait om het meekrijgen van de boeren. Zij moeten willen. De komende twee jaar is de provincie nog wel druk met het overhalen van de agrariërs. Als het lukt om tot grote kerngebieden te komen, leven daar straks 10.000 grutto’s, 5.000 tureluurs, 10.000 kievieten, 3.500 scholeksters en 1.000 slobeenden. Dat zijn er een stuk minder dan nu in heel Noord-Holland leven, maar die populatie zou dan niet verder slinken. Bovendien leven ook buiten de kerngebieden weidevogels.

Balletdansers

Vogelbescherming Nederland is blij met de nieuwe weg die de provincie wil inslaan. ,,Ook wij zijn voor grote aaneengesloten gebieden voor de weidevogels’’, zegt woordvoerster Marieke Dijksman. De vogelbescherming wil toe naar 200.000 hectare weidevogelgebied in 2020, een vervijfvoudiging ten opzichte van nu. Sinds vorige week voert de organisatie daarvoor campagne.

Waarom zouden we eigenlijk zoveel geld pompen in die paar moeilijke vogels? Bioloog Melman veert op. ,,Weidevogels zijn balletdansers in het landschap. Een cadeautje van moeder natuur. Daar doen we het voor.’’

Tureluurkaas met glaasje slobeendmelk

Tureluurkaas met een glaasje slobeendmelk zijn nu nog niet verkrijgbaar. Maar als het aan Vogelbescherming Nederland ligt duurt het niet lang meer voor er weidevogelzuivelproducten in de winkel liggen. De organisatie probeert zuivelfabrikanten zover te krijgen een hogere melkprijs te betalen aan boeren die weidevogelvriendelijk werken. Met een paar cent meer per liter moet dat al kunnen. De consument betaalt dan iets meer voor zijn melk, yoghurt en kaas en helpt daarmee de weidevogel. Zo zijn boeren niet enkel meer afhankelijk van subsidies maar krijgen ze extra inkomsten uit de verkoop van hun melk.