De eerste getuige van chaos na Hoornse kunstroof

Ben Olijve tussen de lege lijsten. ,, Ik kan er nu leuk over vertellen, maar was heel lang in shock.’’ Foto Marcel Rob

Jeroen Haarsma
Hoorn

De rillingen van dat moment voelt hij soms nóg, als hij de sleutel in het slot steekt. Tien jaar geleden, op 10 januari 2005, opende conciërge Ben Olijve de deuren van het Westfries Museum.

Hij trof de chaos aan die werd veroorzaakt door een van de grootste mysterieuze kunstroven die Nederland ooit kende. Deze krant liep samen met Olijve een rondje door het verlaten museum. En luisterde naar het verhaal van de man die ontdekte dat er voor ruim tien miljoen euro aan kunst was verdwenen uit zijn museum.

,,Ik was altijd vroeg aanwezig. Even voor acht uur kwam ik maandagochtend het kantoor binnen, tegenover het museum. Eerst even koffiezetten en alles van het alarm halen. Collega Marcel de Bruijn was er ook al. We zagen samen dat er een luikje onder een trap aan de achterkant open stond. We keken naar binnen en schudden ons hoofd. Baldadigheid van kroegbezoekers, dachten we. Maar toen ik bij de deur was, kreeg ik plotseling een vreemd gevoel. Er klopte iets niet.’’

Spijkertjes

,,Bij binnenkomst leek alles normaal. De gang door, rechtsaf en toen het schrikmoment. Overal spijkertjes op de grond. Kleine spijkertjes. Waarmee we de schilderijen bevestigen aan de wand. En er stonden lijsten. Allemaal leeg. Maar beneden hingen alle schilderijen nog. Marcel en ik raakten in paniek. We kwamen niet op het alarmnummer. 114? Nee, dat was het niet. 221? Uiteindelijk lukte het en er kwam één agente. Ze vroeg of ik met haar wilde meelopen naar boven. Naar de eerste verdieping.’’

,,En toen zag ik het. De afbeelding van de boerenbruiloft: weg! Een ander groot Bijbels doek: weg! Alles was weg! Overal lag gruis. Er hingen her en der nog lijsten, maar er zat niks meer in. Meer dan twintig schilderijen weg. Ik voelde me beroerd. Kon het niet geloven. De glazen deur naar de ruimte met vitrines was gesloopt. Overal glas. In de vitrinehal was alles stuk. Overal glas. ’Hoe kan dit? Hoe krijgt iemand dit voor elkaar?’ Dat schoot door m’n hoofd. Ik was in een film beland.’’

Verdoofd

,,De agente belde om versterking. Ik was verdoofd. Binnen een mum van tijd stond de straat vol met politie. En met camera’s. RTL, NOS, SBS: alles en iedereen was er. Onze toenmalige directeur Ruud Spruit hoopte dat we met veel publiciteit iets konden bereiken. Dat het hele land ervan afwist en de daders herkend zouden worden. Ik was het langst in dienst – in 2005 was ik al 25 jaar werkzaam bij het museum – en kende elk hoekje en gaatje. De recherche vroeg mij zo veel mogelijk informatie te verschaffen. Deed ik.’’

Symboliek

,,Maar de doeken zijn nog steeds zoek. De daders wisten precies waarnaar ze zochten. Alle gestolen schilderijen stonden bol van de symboliek. Het was geen toeval dat juist deze doeken verdwenen. De roof was perfect voorbereid. Tussen kwart over vijf en zes uur in de ochtend waren ze binnen. Ze moesten weg zijn vóór de krant werd bezorgd, zo rond kwart over zes. Dat wisten ze. Het was een perfecte roof.’’

,,Nog altijd vragen bezoekers ernaar. Ik kan er nu leuk over vertellen, maar was heel lang in shock. Een paar jaar lang draaide ik elke dag met een naar gevoel de deur open in de ochtend. ’Zou alles er nog zijn?’ Ik heb soms nog steeds een gek gevoel als ik mijn sluitingsronde maak aan het einde van de dag. ’Zou er nog iemand zijn?’ Ik ben niet bang, maar wel voorzichtiger. Dat zal nooit meer verdwijnen.’’

Grapjes

,,Vaak maken bezoekers grapjes. ’Je hebt die schilderijen zelf zeker ergens verstopt.’ Of: ’Jij hebt je pensioentje zeker al binnen.’ Nog altijd heb ik hoop dat de schilderijen ooit terugkomen. Nu hebben we een expositie in het museum om de roof te ’herdenken’. Allemaal lege lijsten en de foto’s van de gestolen kunst op een groot scherm. Bij elke lijst denk ik: daar hoort dit of dat schilderij in te zitten. Die heel grote lijst hoort bij ’Vrouw wereld’, een prachtig schilderij. Je moest eens weten hoezeer ik hoop dat deze lijst ooit weer wordt gevuld.’’

Meer nieuws uit West-Friesland

Meest gelezen