Dat zeggen arbeidseconomen Bas van der Klaauw van de VU en Joop Schippers van de Universiteit Utrecht. 'Ik zou nu niet graag oud en werkloos willen zijn', aldus Van der Klaauw. 'Want dan heb je wel een probleem.'

Vandaag maakt het Centraal Bureau voor de Statistiek de nieuwe werkloosheidscijfers bekend. Daaruit zal ongetwijfeld blijken dat de werkloosheid daalt, behalve voor 50-plussers (zie grafiek). Een maand geleden constateerde het CBS al dat de werkloosheid het snelst daalt onder 25- tot 45-jarigen.

Discussiewebsite MeJudice enquêteerde 38 economen over ouderenwerkloosheid. Uit de gisteren gepubliceerde resultaten blijkt dat de overgrote meerderheid weinig vertrouwen heeft in de maatregelen die het kabinet nu neemt. De economen denken niet dat werkgevers via loonkostensubsidies te verleiden zijn om oudere werklozen in dienst te nemen.

Loonkosten

'Loonkosten spelen zeker een rol, maar niet de hoofdrol', zegt Schippers die al jaren onderzoek doet naar de arbeidsmarktpositie van ouderen. 'Als een werkgever het idee heeft dat iemand het werk goed kan doen, is hij best bereid er goed voor te betalen. Maar werkgevers twijfelen of ouderen wel voldoende productief zijn, of ze nog voldoende technologische kennis hebben en of ze niet te vaak ziek zijn.'

Van der Klaauw vindt de maatregelen van minister Asscher (Sociale Zaken) allemaal goedbedoeld, maar weinig effectief. 'Loonkostensubsidies kunnen best wel een beetje helpen. Maar er bestaan geen banenprogramma’s die zoveel effect hebben dat ze het werkloosheidspercentage met 1 procentpunt naar beneden brengen.'

Kwetsbaar

Volgens de Amsterdamse arbeidseconoom moeten het pensioenstelsel, het ontslagsysteem en de sociale zekerheid op de schop. 'Al die instituties stimuleren niet om over te stappen van baan. Daardoor zitten veel oudere werknemers met heel bedrijfsspecifieke kennis in plaats van met algemene vaardigheden. Dat maakt je heel kwetsbaar als je je baan verliest.'

Onlangs constateerde het Centraal Planbureau dat 50-plussers in Nederland veel vaker langdurig werkloos zijn dan in andere landen. Een kleine 300.000 mensen zit al langer dan een jaar zonder baan en daarvan is ruim 40% ouder dan 50 jaar. 'Oudere werknemers verliezen niet vaker hun baan, maar áls zij werkloos raken, is de kans op langdurige werkloosheid bijna dubbel zo groot als gemiddeld', stelde het CPB.

Voordat ouderen een serieuze kans krijgen op de arbeidsmarkt is eerst een cultuuromslag bij werkgevers nodig, stellen beide arbeidseconomen. 'Werkgevers zouden zich best wel eens wat vaker kunnen afvragen: hebben ouderen niet juist talenten die we goed kunnen gebruiken'', zegt Schippers.

Niet makkelijk

'Er wordt wel gezegd dat oudere werknemers minder productief zijn, maar dat is een rekbaar begrip', aldus de Utrechtse hoogleraar. 'Uit onderzoek blijkt dat ouderen loyaal zijn, betrouwbaar en ervaring hebben in omgang met klanten. Dat zijn eigenschappen die sommige bedrijven goed zouden kunnen gebruiken.'

Ook Van der Klaauw denkt dat een ingesleten cultuur in het nadeel van 50-plussers werkt. 'Het zal niet makkelijk zijn om te veranderen, want het is een logisch uitvloeisel van de manier waarop we jarenlang met ouderen omgingen.'

'Tot enkele jaren geleden nog hadden we de vut. Daaruit is de cultuur ontstaan dat mensen rond hun 55e gaan nadenken wanneer ze kunnen stoppen met werken', vertelt Van der Klaauw. 'Mensen die nu op de afdelingen personeelszaken van grote bedrijven werken, zijn grotendeels dezelfde als 15 jaar geleden toen we nog een uitgebreide vut hadden. Bij die afdelingen is er amper benul dat je ook ouderen zou kunnen aannemen.'

Hij denkt dat dit wel zal veranderen. Maar dat duurt lang. 'Vervelend voor ouderen die nu werk zoeken', aldus Van der Klaauw. Schippers: 'De overheid kan het goede voorbeeld geven en een flinke groep ouderen opleiden en aannemen.'