Eén van de vrouwen heeft begin mei de Haagse organisatie Femmes For Freedom (FFF) benaderd nadat zij, naar eigen zeggen, vergeefs om hulp heeft gevraagd bij de Blijf Groep en de gemeenten Haarlem en Heemskerk. Shirin Musa, directeur van FFF, heeft meerdere bezoeken gebracht aan de opvang. Zij zag hoe de vrouwen leven in een gebouw dat niet wordt schoongemaakt, stinkt naar urine en ontlasting en waar de muizen en ratten rondlopen.

Eind augustus heeft een groep vrouwen de situatie in ’Gesticht Heemskerk’, zoals zij het zelf noemen, aangekaart bij Jack van der Hoek, die als wethouder van de centrumgemeente Haarlem verantwoordelijk is voor de opvang. Van der Hoek heeft begin september een inspectie laten verrichten door de GGD. De schoonmaak is ontoereikend en onder de norm. Maar dit is volgens de wethouder geen reden om de locatie ongeschikt te verklaren voor de opvang. De schoonmaak en hygiëne moeten wel beter. Haarlem heeft dit laten weten aan de gemeente Heemskerk, eigenaar van het pand.

Nationaliteiten

In het opvanghuis is plaats voor negen vrouwen en hun kinderen. Er zitten veel verschillende nationaliteiten tussen. Eén van deze vrouwen heeft tijdens haar maandenlange verblijf de gang van zaken gedocumenteerd. Het gebouw is slecht onderhouden, er wordt niet schoongemaakt en ongedierte heeft vrij spel.

Shirin Musa, directeur van Femmes for Freedom, waar de vrouw aanklopte, vertelt: ,,De opvang is onveilig voor de vrouwen. Omdat de meeste vrouwen niet rond kunnen komen vanwege de hoge huur en weinig leefgeld, zien sommige van hen geen andere oplossing dan bedelen, stelen of de prostitutie. De mannen hadden binnen en buiten de opvang seks met de vrouwen. De klokkenluidster heeft de medewerkers op de videobeelden gewezen.’’

De geldnood leidt volgens Musa tot schrijnende situaties. ,,Wegwerpluiers werden gedroogd en opnieuw gebruikt. En voor een hoogzwangere vrouw werd niets geregeld. Niet eens een babybedje. Ze kreeg twee stoelen waar ze de Maxi Cosi op moest zetten.’’

Daklozenopvang

Drie vrouwen zagen het niet meer zitten en hebben de opvang verlaten. ,,Maar zij kunnen nergens heen, behalve de onveilige daklozenopvang. Dus keerden twee vrouwen, tegen hun zin, maar weer terug. Een derde vrouw kreeg net op tijd een woning’’, aldus Musa.

De FFF is geschokt over hoe de situatie in Heemskerk heeft kunnen ontstaan en vraagt, ook namens de vrouwen die de opvang reeds hebben verlaten, de politiek om verantwoordelijkheid te nemen. Ze pleit voor een onafhankelijk onderzoek over de misstanden in de opvang en een goed en permanent systeem van controle op de vrouwenopvang. ,,Er moet gebroken worden met het systeem waar de opvang er financieel baat bij heeft om de vrouwen zo lang mogelijk in de opvang te houden. Bouw een stimulans in om de vrouwen zelfredzaam te maken.’’

Bron van conflicten

Directeur Aleid van den Brink van Blijf Groep wijt de hygiëne en de slechte sfeer voor een groot deel aan het gedateerde pand, dat op de nominatie staat voor sluiting. ,,Het is ons meest verouderde pand en een van de weinige locaties waar de vrouwen niet zelfstandig wonen. Ze hebben te maken gehad met geweld en zijn vaak gemigreerd. Als je dan veel dingen samen moet doen omdat je noodgedwongen bij elkaar zit, dan is dat een bron van spanning en conflicten.’’

Het onderzoek dat de GGD vorige week uitvoerde naar de hygiëne, heeft tot maatregelen geleid. Zo krijgen de bewoners instructies en een schoonmaakschema. Er worden goede spullen aangeschaft en bewoners die verzaken worden aangesproken. Daarnaast laat Blijf Groep een extern schoonmaakbedrijf vaker langskomen. Van den Brink: ,,Want uiteindelijk zijn ze zelf verantwoordelijk voor de hygiëne, zeker in hun eigen kamer.’’

Van den Brink weerspreekt dat er prostitutie plaatsvindt binnen de muren van het verblijfhuis. Wel beaamt ze dat er geronseld is, eerst bij de crisisopvang in Alkmaar, wat zich daarna heeft verplaatst naar de reguliere opvang in Heemskerk. ,,Er is actie ondernomen tegen degene die het heeft veroorzaakt, die is vertrokken.’’ Ze benadrukt dat als er mannelijk bezoek buiten bezoekuren komt, hij wordt geweerd.

Onaangekondigd bezoek

De Haarlemse wethouder Jack van der Hoek kreeg anderhalve week geleden onaangekondigd bezoek van enkele bewoners van de Heemskerkse opvang. Hij geeft toe dat de schoonmaak in het pand inderdaad ’ontoereikend en onder de norm’ is, maar wacht in andere kwesties het onderzoek af. Dat moet worden uitgevoerd door de oud-wethouder van Almere, Johanna Haanstra.

Van der Hoek was ’volledig verrast dat dit rechtstreeks bij mij op de stoep kwam’. Volgens hem wordt in het onderzoek meegenomen waarom de bewoonsters niet de reguliere weg bewandelden, bijvoorbeeld via een interne klacht. ,,Ik heb het gevraagd aan de dames, maar het antwoord was niet duidelijk. Van een vertegenwoordiger van de vrouwen begreep ik dat ze er niet op vertrouwen dat het via de reguliere kanalen op een goede manier wordt opgelost. Maar dat hebben ze niet eens geprobeerd.’’