Op de historierijke Damsluis bij het startpunt kom je ogen te kort. Op deze plek begon het eeuwen geleden met de – nog goed zichtbare – rijkdom van het Zuiderzeestadje. Ga naar het Damplein aan de noordzijde van de bolle overkluizing van het stadswater en sla rechtsaf.

Op Damplein 8 staat een koopmanshuis uit omstreeks 1540. Het pand is nu het Edams Museum en is beroemd om zijn drijvende kelder die als een boot schommelt op het grondwater. Zo ga je dus inventief om met een sterk wisselende grondwaterstand.

Kijk op Voorhaven 158 even in het portaal van De Koningshoeve. Twee tegeltableaus sieren de entree van dit vroegere klooster, nu een appartementencomplex. Links paus Pius XI (overleden in 1939), rechts Margaretha-Maria Alacoque (1647-1690), een Frans religieuze, mystica en heilige. Zij heeft door haar werk bijgedragen aan de devotie tot het Heilig Hart. Goed om te weten.

’De nieuwe voorjaarscollectie is binnen’ jubelt een stijlvol ingelijst schoolbord bij Voorhaven 80. Laat je verrassen door Living-in, de woonwinkel van Helen de Boer, de vrouw van Ajax-trainer Frank.

Waar Voorhaven overgaat in Oorgat, beweent Rachel haar kinderen. Dit monument herinnert aan de 21 joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd uit Edam.

Aan het einde van Oorgat stappen we op de dijk en laten de rijweg (die ook Zeevangszeedijk heet) links liggen. De Zeevangszeedijk is onderdeel van de Noorder IJ- en Zeedijk. Deze dijk is 67 kilometer lang, kwam in 1843 onder de hoede van één dijksbestuur en loopt van Assendelft en Amsterdam-Noord via Uitdam en Volendam naar Schardam. We wandelen nu de vierde etappe.

De eerste drie trajecten van de Noorder IJ- en Zeedijk stonden in Vrij op 3/11, 7/12 en 9/2. Om de kilometer staat er een groene dijkpaal. De eerste gietijzeren paal – met nummer 11 – vanuit Edam staat tegenover het Fort bij Edam, een van de best bewaarde forten van de Stelling van Amsterdam.

Bij de gemeentegrens van Edam-Volendam en Zeevang ligt de Kleine Braak. Dit dijkmeertje – een van de vijf tot Schardam – wijst op een dijkdoorbraak. Hier gaat de naam van de weg over in IJsselmeerdijk. De historische naam van de zeedijk tussen Edam en Schardam is Keukendijk, genoemd naar de woningen – de keukens – die aan deze dijk stonden.

Na de Groote Braak volgt verscholen tussen overvloedig riet het dijkmeer met de mooiste naam: Moordenaarsbraak. Het kost weinig fantasie te bedenken wat hier gebeurde tussen 1775 en 1849.

Juist met opzet krijgt water in polder de Zeevang de ruimte tussen dijkpaal 7 en 6. De Zandbraak, een drooggelegd dijkmeer, wordt veranderd in aantrekkelijk natuurgebied voor vogels. Vorige zomer is begonnen met graven.

Aan de rand van de Hogendijkerbraak bij de afslag naar het dorpje Warder is een Rustpunt. Even op verhaal komen op het adres Warder 190, een jonge aanwinst van een landelijk netwerk voor wandelaars en fietsers die even iets willen drinken. Liever een verkoelende duik? Dat kan in de zomer in het buitendijkse zwembad van Warder. Geniet van het weidse zicht op polder De Etersheimerbraak (waarin De Kleiput met min 6.60 meter NAP het diepste punt van Noord-Holland is). Bij Etersheim (met het nieuwe Dik Trom Kinderboekenmuseum) doemen flinke lappen buitendijks land op. De Klamdijk bij Schardam tussen de Keukendijk en Westfriese Omringdijk is het officiële begin van de Noorder IJ- en Zeedijk. Daar staat dijkpaal nummer 0. Wij volgen nog 2,5 km de hoge dijk naar Ootje Konkel.

Ed Dekker

Lengte: 15 kilometer Begin: L’Auberge Damhotel, Keizersgracht 1, 1135 AZ EdamEind: Pannenkoekenhuis Ootje Konkel, IJsselmeerdijk 16a, 1634 DM ScharwoudeTip: zet eerst je fiets neer bij eindpuntHoreca onderweg: Rustpunt, Warder 190, 1473 PL Warder; Bezoekerscentrum De Breek, Etersheimerbraakweg 5, 1474 MV Oosthuizen